İdari Para Cezasının İptali Kulaçoğlu Hukuk Bürosu
Maddesinin üçüncü fıkrasında “ uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar hariç, disiplin kararları yargı denetimi dışında bırakılamaz” denmektedir. Cümlenin sonundaki “bırakılamaz” ifadensin karşı anlamı “bırakılabilir” dir. Anayasadaki düzenlemeyi, “uyarma ve kınama cezalarıyla ilgili olanlar yargı denetimi dışı bırakılabilir, diğer disiplin cezaları yargı denetimi dışı bırakılamaz” şeklindedir. Anayasamız, uyarma ve kınama disiplin cezalarını yargı denetimi dışında bırakmamış, bırakılmasına izin vermiştir[732]. Maddenin gerekçesinden hareket ederek düzenlemenin lafzını bir kenara atmış, özgürlükleri genişletici yorum yerine kabul edilemeyecek biçimde hak arama özgürlüğünü daraltıcı yorum yapmıştır.
Bazen bu tür bir ikaz disiplinin sağlanmasında disiplin cezasından da etkili olabilir[328]. Maddesinde “Disiplini bozan bir kabahat yalnız bir amir tarafından ve bir disiplin cezası ile cezalandırılır.” hükmü bulunmaktadır. Düzenlemeden de açıkça anlaşılacağı gibi, disiplini bozucu bir hareket nedeniyle faile ancak bir disiplin cezası verilebilir. Hem en yakın amir, hem de daha üst amirler tarafından ayrı ayrı ceza verilmesini kanun yasaklamıştır. Ayrıca maddedeki “kabahat” kavramını disiplin tecavüzlerini de kapsayacak şekilde yorumlamak gerekir. Sözlü veya dilekçe ile bir kişinin cezalandırılması için başvuran kişi, ya bir vatandaşlık görevini yerine getirmek için meydana gelen bir olayı haber vermekte veya suçtan zarar gördüğünden müracaatta bulunmaktadır. Birinci halde “ihbar”; ikinci halde ise “şikâyet” söz konusudur[309]\. Canlı krupiyelerle oyna, gerçek bir kumarhane atmosferini evinden hisset. paribahis\. Askeri Yargıtay Başkanı, Başsavcısı, İkinci Başkanı, daire başkanları ve üyelerinin hâkimlik ve askerlik vakar ve onuruna dokunan, şahsi haysiyet ve itibarını kıran veya görev gereklerine uymayan davranışlarından dolayı haklarında disiplin kovuşturması yapan yüksek disiplin kurulu, bu kişilere uyarma, kınama veya meslekten çekilmeye davet disiplin cezaları verebilir (1600 SK m.34).
Sanıktan duruşmada kendisini savunmak için bir istemde bulunupbulunmayacağı ve bulunacaksa neden ibaret olduğunu bildirmesi istenir; müdafiide sanıkla birlikte davet olunur. Bu işlem, tutuklunun bulunduğu ceza infazkurumunda cezaevi kâtibi veya bu işle görevlendirilen personel yanınagetirilerek tutanak tutulmak suretiyle yapılır. (4) İade kararına karşı Cumhuriyet savcısı itiraz edebilir. (3) Cumhuriyet savcısı, iddianamenin iadesi üzerine, kararda gösterileneksiklikleri tamamladıktan ve hatalı noktaları düzelttikten sonra yenideniddianame düzenleyerek dosyayı mahkemeye gönderir. (4) Başkanın, kamu davasının açılmasına karar vermesi halinde;Cumhuriyet savcısı kamu davasını açar. (2) Kolluk âmir ve memurları, sulh ceza hâkimi tarafından emredilentedbirleri alır ve araştırmaları yerine getirirler.
- Aksi takdirde, meselâ, bir memura sırf cezalandırmak için tesis edilen atama ve yer değiştirme veya izne göndermeme işlemlerini, disiplin cezası gibi telakki etmek veya aynı hukuki rejime tabi tutmak gerekecektir.
- Bir çözüme ulaşılamayacak olursa, Komisyon maddi olayları ortaya koyan ve davanın esası hakkında görüşünü ifade eden bir rapor hazırlardı.
- 19.1 Taşıma Hizmetlerine ilişkin Standart Sorumluluk Sınırı.
AİHM, üçüncü kez kopya çeken üniversite öğrencisinin okuldan çıkarılması ve başka yüksek öğretim kurumuna kabul edilmemesine ilişkin disiplin yaptırımın, eğitim hakkını ihlal etmediğini, Ek Protokolün 2. Maddesinde düzenlenen hakkın esasen ilköğrenimle ilgili olduğunu, kural olarak disiplin önlemlerinin bu maddeyi ihlal etmediğine karar vermiştir[653]. Askeri hâkimlere MSB tarafından verilen disiplin cezalarına karşı mevzuatımızda hiçbir başvuru yolu düzenlenmemiştir. Askeri hâkimlere verilen disiplin cezalarına karşı başvurulabilecek idari veya yargı yolunun düzenlenmemiş olması, 13. Maddenin ihlali olduğu gibi hukuk devleti ilkesi ve hak arama özgürlüğüyle de bağdaşmamaktadır. Madde, Sözleşme’ye aykırılığı iddia edilen bir tasarruftan kendisinin zarar gördüğünü düşünen bir kişinin, hem iddiaları hakkında karar verilmesini ve hem de mümkünse bir karşılık ödenmesini sağlamak için ulusal bir makam önünde hukuki bir yola başvurma hakkını gerektirmektedir.
Maddesinde suçlar, cürüm ve kabahat olarak ikiye ayrılmıştı. Fıkrasında da, “askeri suçlar”[36]; “askeri cürüm” ve “askeri kabahat” olarak ikiye ayrılmıştır[37]. Asliye ceza mahkemesi, ceza yargılaması sisteminin temel mahkemelerinden biridir. Diğer ceza mahkemelerinin görevli olmadığı tüm dava ve işlere asliye ceza mahkemesi bakmakla görevlidir. Uluslararası toplumda özellikle önem arz eden ve etkinliği olan belirli uluslararası yargı organlarının hukuki dayanakları, görev, yetki ve yargılama usulleri ile bazı örnek kararlarının incelendiği bir derstir. Ticaret Hukuku II dersinde, birinci dönem kıymetli evrakın tanımı, kıymetli evrakta borçlunun durumu, ve kıymetli evrakın devri, kıymetli evrak teorileri, kıymetli evrakın ziyaı ve iptali, kıymetli evrak nevileri, emre yazılı senetler ve özellikleri, poliçe, bono ve çek incelenecektir. İkinci dönem ise sigorta hukukunun temel kavramları, sigorta hukukuna hâkim olan teoriler, sigorta sözleşmesi ve kuruluşu, sigorta türleri, tazminat sigortaları, tazminat sigortalarının ana kavramlarına ilişkin meseleler, mesuliyet (sorumluluk) sigortaları, can sigortaları, hayat sigortası, kaza sigortaları incelenecektir. İşçi, İşveren, bunların örgütleri ve devletin birbiriyle ilişkilerini düzenlemeyi öğrenmek. İş Hukukuna özgü yorum metodlarına hakimiyet, işçi ve işveren sıfatının hukuki sonuçları, devletin bu alana müdahalesi, sendikalar ve toplu iş hukuku, iş yargısının işyeyişi. Bu ders çerçevesinde öncelikle icra organlarının neler olduğu incelendikten sonra, mahkemelerden verilen ilamların icrası usulleri ve ilamsız icra çeşidinde geçerli olan kurallar, özellikle kıymetli evrakların icrası ele alınmaktadır.
İlgili devlette uyuşmazlığa bakan mahkemenin niteliği veya yapısı önemli değildir. Önemli olan dava konusu hakkın ya da suçlamanın nitelik ve anlamıdır[582]. Hemen belirtmek gerekir ki AİHM bir disiplin cezasının kişi özgürlüğünü sınırlar boyuta ulaşıp ulaşmadığının tespitinde, kişinin içinde bulunduğu somut şartlar, ceza veya tedbirin niteliği, süresi, etkileri ve uygulanma tarzı gibi çeşitli faktörleri dikkate alınmaktadır. Engel kararında 12 gün süreli göz hapsi cezasını kişi özgürlüğünü ihlal eder boyutlarda bulmamıştır. Ancak disiplin amirlerince azami süre olan 28 gün süreli verilecek ve kesintisiz infaz edilecek göz hapsi cezasını, cezanın süresi bakımından askerliğin olağan koşullarını aştığı, kişi özgürlüğünü tahdit eder boyuta ulaştığı gerekçesiyle ihlal kararı vermesi kuvvetli bir ihtimaldir. Bir başka ifadeyle göz hapsi cezaları hiçbir şekilde sözleşmeye aykırı değildir denemez. Fıkrasında, disiplin kurulu ve yüksek disiplin kurulunun ayrı bir ceza tayinine yetkisinin olmadığı, cezayı kabul veya reddedecekleri, ret halinde atamaya yetkili amirlerin 15 gün içinde başka bir disiplin cezası vermekte serbest olduğu hükme bağlanmıştır. Bu hükümle disiplin amirlerinin kendi yetki alanlarına ilişkin disiplin cezalarını vermede sahip oldukları takdir yetkisi, anılan kurullara karşı korunmuş olmaktadır[378]. Kurulların yetkisinin kendilerine önerilen cezayı ret ya da kabulle sınırlandırılması hatalıdır. Daha ağır bir cezayı uygulama yetkileri bulunan kurulların daha hafif cezaları haydi haydi uygulayabilmeleri gerekir[379]. Disiplin amirlerinin kendilerine tanınan yetkileri kullanırken uymaları gereken esas ve usuller ile sorumlulukları ise TSKDY’nin 11 ve JDY’nin 8.
Maddesini ihlal edici bir yönü bulunmadığı hemen anlaşılmaktadır. Diğer cezalar ve yürürlükten kalkmış olmakla birlikte Katıksız hapis cezası yönünden ise konuyu irdelemek gerekir. Milli Savunma Bakanınca hazırlık soruşturması açılmasına izin verildiği takdirde düzenlenmiş olan evrak gereği yapılmak üzere ilgilinin görevli bulunduğu yere en yakın askerî mahkemenin savcısına gönderilir. – Disiplin mahkemesince verilen cezanın infazını ertelemek (477 SK m.38) olarak sayabiliriz. Kural olarak disiplin subayının askeri hâkim sınıfından bir subay olması gerekir. Ancak bulunmaması durumunda bu görev normal subaylar tarafından yürütülür. Statü, nitelik ve yetkileri farklı olduğundan ayrı ayrı incelemek uygun olacaktır. Vekâlet verme imkanı olmayan müstesna hallerde, rütbe ve kıdemce en yakın muharip sınıfa mensup veya muharip olmayan sınıflarda rütbe, kıdem ve hizmetin özelliği itibarıyla en yakın şahıs, hiçbir emir beklemeksizin derhal komutayı ele alır. Böyle haller, sebebiyle birlikte daha büyük amire bildirilir. Vekalet uzun müddet sürecek olursa yetkili makamın tensip ve emredeceği şahıs, emir ve komuta makamına gelir.